... ثم تولی الی الظل و قال رب انی لما انزلت الی من خیر فقیر.

بسیار مناسب است به عنوان حسن ختام فعالیت این وبلاگ، یک نکته قرآنی تقدیم خوانندگان محترم شود:

در سوره مبارکه مائده آیه 11 می فرماید: 

یا ایها الذین آمنوا اذکروا نعمت الله علیکم اذ هم قوم أن یبسطوا الیکم أیدیهم فکف أیدیهم عنکم و اتقوا الله و علی الله

فلیتوکل المومنون.

در اینجا روی تقوا و توکل تکیه شده است. روشن است که منظور از توکل این نیست که انسان به بهانه واگذاری کارش به خدا، شانه از زیر بار مسئولیتها خالی کند و یا تسلیم حوادث گردد. بلکه منظور این است که در عین به کار گرفتن تمام قدرت و نیرو:

اولاً - توجه داشته باشد که آنچه دارد از خود او نیست، و از ناحیه دیگری است و به این وسیله روح غرور و خودبینی را در خود بشکند.

ثانیاً - هرگز از بزرگی حوادث و مشکلات نهراسد و مأیوس نشود، و بداند تکیه گاهی دارد که قدرتش بالاترین قدرت ها است.

ضمناً با توجه به این که در این آیه نخست دستور به تقوا می دهد، سپس اشاره به مسأله توکل می کند، استفاده می شود که حمایت خدا شامل حال پرهیزگاران است.

باید توجه داشت: "تقوا" از ماده "وقایه" به معنی خویشتنداری و جلوگیری کردن از عوامل سوء و فساد است.

(پایان تفسیر. به نظر بنده، بسیار به جاست در مورد رابطه متقابل بین "تقوا" و "توکل" یک تحقیق کاربردی صورت بگیرد. هم تحقیق تفسیری، هم تحقیق فلسفی، هم تحقیق روانشناختی و ...).

اللهم عجل فرج مولانا صاحب الزمان.

-----------------------------------------------------------------------------------------

وَهُوَ الَّذِیَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ کُلِّ شَیْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاکِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِن طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِیَةٌ وَجَنَّاتٍ مِّنْ أَعْنَابٍ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ انظُرُواْ إِلِى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَیَنْعِهِ إِنَّ فِی ذَلِکُمْ لآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ 

او کسی است که از آسمان آبی نازل کرد و بوسیله آن گیاهان گوناگون رویانیدیم، از آن ساقه‏ها و شاخه‏های سبز خارج ساختیم و از آنها دانه‏های متراکم، و از شکوفه نخل خوشه‏ها با رشته‏های باریک بیرون فرستادیم و باغها از انواع انگور و زیتون و انار شبیه به یکدیگر و بیشباهت هنگامی که میوه می‏کند به میوه آن و طرز رسیدنش بنگرید که در آن نشانه‏ هائی برای افراد با ایمان است.